Ekspozycja w Pawilonie Polski – dziedzictwo, kreatywność i sztuczna inteligencja

Magiczny wymiar ekspozycji

Odwiedzający w oryginalny sposób zapoznają się z lokalnymi ziołami i ich rolą w obszarze tematu zaproponowanego przez japońskich Organizatorów Expo – „Ratowanie życia”, doświadczą zmienności polskiego krajobrazu i bezpośrednio odczują wpływ człowieka na jego kształtowanie, a nawet „zagrają” na niecodziennym instrumencie bazującym na rzemiośle. Tłem ekspozycji będą wywiedzione z natury brzmienia i krajobraz dźwiękowy, który inspirował Fryderyka Chopina – postać kluczową dla prezentacji polskiej kultury w Japonii.

Kuratorzy i projektanci ekspozycji proponują zanurzenie się w dziedzictwie, by lepiej zrozumieć to, co ponadczasowe. Artyści, łącząc współczesną technikę cyfrową z tradycyjnymi materiałami, tworzą „magiczny” wymiar ekspozycji, który dostarczy Odwiedzającym unikalnych doznań.

Innowacje i równowaga

Instalacje artystyczne wprowadzają Odwiedzających w świat aktualnej wiedzy i przełomowych innowacji, do strefy dotyczącej przyszłości. Zaprezentowana zostanie tam mapa wybranych sektorów polskiej gospodarki, perspektywicznych w kontekście wymiany gospodarczej pomiędzy Polską i Japonią. Prezentowane przykłady polskich start-upów i firm o ugruntowanej pozycji pokażą na arenie międzynarodowej, jak budować gospodarki oparte na równowadze. Ich różnorodność obrazuje odpowiedzi polskich firm na podejście do takich wyzwań przyszłości, jak bezpieczeństwo żywności, dostęp do energii czy surowców.

Inspirując się naturalnymi ekosystemami, kuratorzy opowiadają o polskich firmach, które zmieniają swoje podejście do korzystania z zasobów, stawiając na gospodarkę obiegu zamkniętego, a także o biznesach, które wykorzystują potencjał technologii informatycznych do transformacji i poprawy efektywności w różnych obszarach życia. Opracowane przez polskie firmy rozwiązania czerpią zarówno z wzorców natury, jak i z siły technologii, najnowszych odkryć i wiedzy naukowej. Pozwalają żyć zdrowiej, bezpieczniej i spokojniej, a także kształtować otoczenie w sposób nieosiągalny dla wcześniejszych pokoleń.

Zarówno instalacje artystyczne, jak i prezentowane na wystawie innowacyjne rozwiązania, poprzez swoją interdyscyplinarność, nie tylko manifestują polskiego ducha solidarności, ale są także dowodem przekazywanego z pokolenia na pokolenie polskiego „genu kreatywności”. Pokazują, jak balansować pomiędzy tradycją i współczesną zaawansowaną techniką w sposób mądry i zrównoważony, zabezpieczając przyszłość ludzi i Planety.

Pawilon i ekspozycja

Areną prezentacji Polski na Wystawie Światowej Expo 2025 Osaka, Kansai będzie pawilon o powierzchni blisko 1000 m². Polska Agencja Inwestycji i Handlu (PAIH) do realizacji tego zadania zaprosiła szerokie grono twórców. Koncepcja architektoniczna, opracowana przez Alicję Kubicką i Borję Martínez’a z pracowni Interplay Architects, opiera się na zastosowaniu drewna, a forma bryły ma przywoływać skojarzenie rozchodzącej się poza granice kraju fali kreatywności i innowacyjności Polaków. Za koncepcję wystawy stałej odpowiada zespół kuratorski w składzie: Monika Brauntsch – KAFTI, Ewa Kierklo i Stanisław Kempa – GDYBY oraz Wiesław Bartkowski. Powstawała ona we współpracy z twórcami i twórczyniami, a także ekspertkami i ekspertami z różnych dziedzin.

Zespół kuratorski o ekspozycji

Temat Wystawy Światowej Expo, hasło przewodnie Pawilonu Polski, Koncepcja Programowa, wytyczne PAIH. To wiele aspektów, które należało połączyć. Jaki był proces prac nad ekspozycja i jak połączyliście Państwo wszystkie elementy?

„Polska. Dziedzictwo, które napędza przyszłość” to hasło przewodnie Koncepcji Programowej, opracowanej przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu. Koncepcja określa wiele założeń, kluczowych dla prezentacji Polski na Expo, m.in. nawiązanie do polskiego dziedzictwa i tradycji, przybliżenie sylwetki wybitnego i ważnego także dla Japończyków kompozytora Fryderyka Chopina, promocję polskiej innowacji czy turystyki, a także sektorów polskiej gospodarki. Jednocześnie uwzględniono w niej także wątki związane z hasłem i strefami tematycznymi Expo – „Saving Lives” oraz „Empowering Lives”. To wiele aspektów, które ostatecznie udało się połączyć w spójną i intrygującą opowieść.

Pracują nad koncepcją wystawy zaczęliśmy od poszukiwania obszaru polskiego dziedzictwa, który ma autentyczne przełożenie na przyszłość, a jednocześnie pozwalałby na zbudowanie ciekawego przekazu dla Japończyków – posiadających ogromne poszanowanie dla własnych tradycji i pielęgnujących je w stopniu dużo większym niż my. W miarę postępu prac okazało się, że świat roślin, głównie ziół, jest punktem wyjścia do zbudowania spójnej opowieści o Polsce.

Zioła to zarówno żywa tradycja, jak i nadzieja na lepszą przyszłość. Niosą w sobie potężną wiedzę i doświadczenie wcześniejszych pokoleń. Stwarzają dla nas potencjał do budowania dobrego, zrównoważonego postępu. Związki czynne, które zawierają są wartościowym materiałem do zastosowania we współczesnej medycynie, kosmetologii, farmakologii i przemyśle żywieniowym, czyli w branżach, na których opiera się program gospodarczy Polski na Expo. Szeroki wachlarz zastosowań właściwości użytkowych dzikich roślin, umożliwia pełne nadziei możliwości budowania zdrowych społeczeństw i zdrowej przyszłości dla nas wszystkich, co doskonale rezonuje z tematami zaproponowanymi przez Organizatorów Expo. Prostota ziół uderzyła nas, co więcej pozwoliła nam dostrzec także tradycje zbieżne dla Polski i Japonii. Nieoceniona była tutaj wiedza naszej ekspertki, a także autorki książek o polskich roślinach – Patrycji Machałek.

Jak długo trwał cały proces powstawania koncepcji i projektu i ile osób jest zaangażowanych w cały proces?

Nad koncepcją pracowaliśmy projektowo. Zbudowaliśmy mapę zagadnień, które zawarte były w koncepcji, a także tych, które mogą być interesujące z perspektywy budowania instalacji i ścieżki zwiedzania. Przede wszystkim musieliśmy je dogłębnie zrozumieć. To sytuacja, w której nie wystarcza dobry research – trzeba było uchwycić w każdej z tych dziedzin czy obszarów coś wyjątkowego, co będzie można przekuć na ciekawe doświadczenie. Eksplorując kolejne wątki, szukaliśmy ekspertek, ekspertów, artystek i artystów, z którymi rozmawialiśmy o naszych pomysłach.

Prace nad wystawą, od momentu pojawienia się wstępnej koncepcji trwają już prawie rok i trwać będą kolejne miesiące. To prawie dwa lata pracy. Mieliśmy tego świadomość do samego początku, dlatego szukaliśmy takich rozwiązań, które dwa lata później nadal będą zaskakujące i aktualne. To był absolutnie fascynujący, ale bardzo wyczerpujący proces – masa informacji, które musieliśmy przetworzyć, wyjąć z nich kwintesencję i spiąć je w jedną całość z resztą elementów. Oczywiście kluczowym wyzwaniem było także zaangażowanie technologii – w sposób subtelny i delikatny, tak by zwiedzający mogli naprawdę doświadczyć naszego przekazu, bez przytłoczenia czy przebodźcowania.

Państwa koncepcja zakłada zastosowanie wielu nowoczesnych technologii i innowacyjnych rozwiązań w instalacjach artystycznych, przy czym nie są one tak oczywiste. Czy mogą Państwo o nich opowiedzieć?

Przede wszystkim nie stawiamy współczesnej techniki na pierwszym miejscu, ona działa w tle, jest niewidoczna, ale jednocześnie sprawia, że to co zwyczajne staje się niezwykłe, niespotykane. Można powiedzieć, że technika działająca w tle dostarcza „magii” zamieniając tradycyjne materiały i techniki stosowane przez artystów rzemieślników w unikalne i indywidualne doświadczenia możliwe tylko na styku materialnego z cyfrowym, widzialnego z niewidzialnym, namacalnego z kodem komputerowym, na styku atomów z bitami. A bardziej dosłownie, używamy wszystkiego, co najbardziej fascynujące w świecie współczesnej techniki, od sztucznej inteligencji generującej obrazy nieistniejących krajobrazów, przez autorskie systemy mechatroniczne, które zagrają Chopina, po L-systemy konstruujące wyimaginowane rośliny – słowem dużo kreatywności. 

O jakiej Polsce dowie się gość, który odwiedzi Pawilon Polski?

Goście dowiedzą się przede wszystkim o kraju niezwykle zróżnicowanym i kreatywnym. Przekładają się one na niezwykłe pomysły polskich biznesów, które są gwarancją stabilności branż, dają możliwość reakcji na zmieniające się okoliczności, w jakich obecnie żyjemy.

Pokazujemy, że Polska nadal ma swoje żywe i kultywowane tradycje, o których sami często zapominamy, a które przenikają naszą rzeczywistość. Tak jak chociażby zioła – znajdujemy je w inspiracjach twórczych, ale także w każdym polskim sklepie czy domu. Na wystawie są one pokazane w instalacjach artystycznych, ale także w obszarze zrównoważonych czy innowacyjnych rozwiązań biznesowych.

Kolejna cecha to solidarność – realizującą się w ciekawych współpracach – zarówno pomiędzy nauką i biznesem, jak i twórczyniami i twórcami z różnych dziedzin i obszarów. Angażując najnowsze technologie dowodzimy także tego, że jesteśmy narodem aktywnym, ciągle się uczącym, otwartym na nowe. Dowodzi tego sieć wyjątkowych innowacji, które prezentujemy w strefie „Plantacja Idei”. Poprzez zaproponowane instalacje i przykłady zaczerpnięte ze świata nauki i biznesu pokazujemy, jak autentyczna jest kreatywność Polaków.

Jakie wrażenie powinna według Państwa wywoływać ekspozycja w Pawilonie Polski wśród gości?

Mamy nadzieję, że poza polską kreatywnością, solidarnością czy innowacyjnością odwiedzający zobaczą przede wszystkim coś nowego i zaskakującego. Nasze instalacje zbudowane są na dużej wrażliwości i nawiązują do cech wspólnych nie tylko dla Polaków i Japończyków, ale uniwersalnych dla wszystkich ludzi. Wszystkich nas łączy troskę o lepszy świat. Możemy go budować tylko przez poszanowanie dla tego, co prawdziwe, wartościowe i autentyczne.

Czym jest dla Państwa „gen kreatywny”, który zapisany jest w DNA Polaków?

Aby pełni korzystać z naszego dziedzictwa, musimy rozumieć swoje korzenie, a także szanować nasze otoczenie. To nie tylko szacunek do społeczeństwa, a także otaczającej nas natury. Cechy takie jak innowacyjność, kreatywność, solidarność czy otwartość tworzą ciekawą mozaikę genów, które stają się początkiem ciekawych rozwiązań biznesowych, artystycznych. W naszym rozumieniu to umiejętność dostrzeżenia i przetworzenia tego, co dla innych niedostrzegalne.